Lees-kijkboek over de Rijssense steenfabrieken en een film

“De Riessendrs en ’t Tichelwoark” is de titel van het boek over de opkomst en ondergang van de Rijssense steenfabrieken. Johan Koster en Trudy Struik zijn de auteurs van dit kleurige kijk- en leesboek. Zaterdagmiddag 10 februari wordt het boek officieel gepresenteerd voor genodigden in het Rijssens Museum.

Roodhuiden

Johan Kosters vader was geruime tijd werkzaam in de baksteenindustrie en Trudy Struik is een regelrechte nazaat van de steenbakkersfamilie Struik, die in Rijssen  bekend staat als De Plèsse. Struik had aan de Enterstraat steenfabriek de Heidebloem. Het boek toont de stambomen van de Rijssense steenbakkersfamilies Struik, Ten Bolscher, Ten Hove en Voortman. De typerende benaming “Roodhuiden” voor de steenbakkers wordt uitgelegd en de Vier grote Roodhuiden van Rijssen passeren de revue. Alle gebruikte illustraties worden uitgebreid toelicht.

Veen en steen

De Rijssense stadsgeschiedenis van de laatste honderd jaar wordt vaak kort samengevat in de drie thema’s: veen, steen en textiel. Het begon ooit met turf uit de veenbodem waarmee je vuur kunt maken om stenen te bakken. Met de opbrengsten van de eerste bakstenen konden later textielfabrieken worden gesticht. Dat leidde uiteindelijk naar de gloriejaren van het Ter Horst Jute Imperium dat zo bepalend is geweest voor de ontwikkeling van de stad Rijssen. De geschiedenis van de steenbakkerijen is overzichtelijk in beeld gebracht in het boek. Vanaf maandag 12 februari a.s. is het boek voor € 9,75 te koop in de Rijssense boekhandels en aan de balie van het Rijssens Museum .

Film

Naast het boek is een avondvullende film gemaakt over de steenbakkerijen. Deze film is donderdagavond 15 februari om 19.30 uur voor het eerst te zien in het Koetshuis aan de Kasteellaan 1. Wie de film wil bekijken, kan zich opgeven via e-mailadres info@rijssensmuseum.nl onder vermelding van Tichelwoark. In het boek is een QR-code opgenomen die toegang geeft tot een verkorte versie van de film.

Leemspoor

Rond 1830 waren er zo’n 25 steenfabriekjes in Rijssen, waarvan er in 1930 uiteindelijk vier overbleven: aan de Enterweg Struik (de Plèsse) en Ten Bolscher (’n Buul), aan de Brekeldlaan Baan (Tojn) en aan de Markeloseweg Smeijers & Voortman (de Ruters en de Voortmaans). Zij komen allemaal aan de beurt in het boek. Ook de leemwinning wordt uitgebreid in beeld gebracht. Vanzelfsprekend wordt ook de leemtrein over het bekende smalspoor beschreven, alsook het baksteenproductieproces dat in de loop van de jaren steeds moderner wordt.

Promoten

Toch kwam in Rijssen een einde aan de baksteenindustrie. Op 1 juli 2005 werd de gaskraan dichtgedraaid van de ovens in de laatst overgebleven steenfabriek van Smeijers & Voortman aan de Markeloseweg. Het Rijssens Museum is de uitgever van het boek. “Het vastleggen van onze stadsgeschiedenis is een taak van ons museum. We zijn Trudy Struik en Johan Koster met hun mensen dankbaar dat ze deze krachttoer met mooi gevolg hebben verricht. Daarnaast promoten we ook de stadsgeschiedenis en dat krijgt een extra oppepper door de prachtige film die ze van de baksteenindustrie hebben gemaakt,” aldus een woordvoerder van het Rijssens Museum.